Natuurgidsen opleiding van de IVN.

Tuin der Stilte...

Afgelopen zaterdag heb ik de eerste les gehad van de opleiding die ik ga volgen  bij de IVN. Het zal een natuurgids van mij gaan maken. Klinkt goed he?
Vond ik ook. Bovendien zal de kennis die ik daar op doe mijn inzetbaarheid bij het CNME vergroten.

De eerste les was wel zeer bijzonder. Het vond plaats op de begraafplaats aan de Tongerseweg in Maastricht.

Onder begeleiding van IVN gids Ine van Duurling waren we een dikke twee uur onderweg. Daarbij hebben we een groot deel van de begraafplaats bezocht. Maar er valt hier veel meer te vertellen en te zien is dan de ruime informatie die we nu ontvangen hebben. Indrukwekkende, soms ontroerende informatie over bekende en minder bekende personen. Maar ook informatie over de aanwezige groenvoorziening, cultuurhistorische bouwwerken, contracten voor graf onderhoud en de algemene geschiedenis van de begraafplaats.

Er was inderdaad een heleboel te zien en te leren. Voor de hand, liggen de observaties van mossen. Veel prachtige beelden hebben door de jaren heen hun grijze steunkleur in moeten leveren tegen het nu mossig groen. Zo zagen we licht groene korstmossen, en een grote verscheidenheid aan donker groene mossen.
Bij verschillende graven werd stilgestaan. Er werd gesproken over de mens die er begraven ligt, over het onderhoud van graven, gebruiken van verschillende religies.....heel divers dus allemaal.

De bijna 200 jaar oude begraafplaats aan de Tongerseweg is een prachtige stille tuin met vele zeldzame bomen, planten en een gevarieerd dierenleven. Monumentale graven, vaak gesierd met prachtige beelden, roepen herinneringen op aan mensen, die hier begraven liggen. Burgemeesters, kunstenaars, politici, industriëlen, geestelijken, maar ook slachtoffers van oorlog en geweld en natuurlijk de burger Maastrichtenaren. 

In 1809 kocht de Gemeente Maastricht een terrein aan langs de steenweg naar Tongeren om er een nieuwe begraafplaats aan te leggen. Een graf delven kostte toen ter tijd 1 frank. Het beheer, onderhoud en inrichting van de Algemene Begraafplaats ligt tot op heden in handen van gemeentelijke diensten. Aangelegd in de negentiende eeuw, geldt de Algemene Begraafplaats aan de Tongerseweg als een van de oudste parkachtige groengebieden in Nederland. Een verrassende plek midden in de stad. In december 1811 had architect Jean François Soiron een plan van aanleg gereed voor een terrein van 1 ha; tenslotte werd slechts een halve ha daadwerkelijk ingericht. De begraafplaats was voor rooms-katholieken, protestanten en joden. Daarbij is nog schrijnend zichtbaar hoe katholieken en protestanten zelfs begraven nog gescheiden werden. Zelfs al waren ze getrouwd; de Buxusafscheiding liep dwars tussen hun graven. Er werden twee ahndjes gemaakt die elkander toch liet vinden. Het eerste dat mij opviel toen we de begraafplaats opliepen, was het "groene"  haar van veel beelden. Overal mossen. Ook de lichte korstmossen. Dit geeft een gloed van vergane glorie en vervlogen tijd aan deze plek.  Sommige graven, wel oud, zagen er toch als nieuw uit. Dit bleken later gerestaureerde en opnieuw verkochte graven te zijn.  Vanaf 1920 is er een afdeling voor niet-religieuzen en andersdenkenden. Die anders denkenden waren in het begin vooral de socialisten, die op de "gewone en gewijde" begraafplaats dus niet welkom waren. Het gedeelte met Joodse graven heeft een eigen ingang. Hier valt bovendien de soberheid op. Sommige graven zijn verschoven, stenen gescheurd, en er groeien planten en beginnende bomen uit de graven. Hier en daar zijn sporen van dieren zichtbaar, met name van de eekhoorn laat hier en daar een groene walnoot slingeren. en konijntjes. Vanaf 1983 kunnen ook islamieten begraven worden, en wel in de richting van Mekka. Op Chinese graven ligt vaker fruit e.d. deze zijn wel eens per ongeluk gegeten door onderhoudsmedewerkers die niet vertrouwt waren met de Aziatische gebruiken. En er was ooit speciaal ruimte gereserveerd voor ongedoopte kinderen en zelfmoordenaars. Vanaf 1970 bestaat ook de mogelijkheid een as-urn bij te zetten in een urnenveld. Die plek staat bij een van de laatste ontwikkelingen, het uitstrooi veld. De begraafplaatskapel is van cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een culturele, sociaal-maatschappelijke en typologische ontwikkeling. De kapel is een zeer belangrijk onderdeel van de begraafplaats Tongerseweg en beschikt over een historisch-ruimtelijke relatie met de aanleg van de begraafplaats. De kapel is van groot belang wegens de architectonische gaafheid van ex- en interieur. We staan stil bij verschillende mensen. o.a. Freule v. Drakensteyn, Jan Pieter Minkelears. Om te herdenken dat de begraafplaats nu 200 jaar oud is, kwam er een boek uit. 'Als de stemmen zwijgen, spreken de graven.' Jim Evelein is een van de schrijvers en de fotograaf van het boek. Het boek ligt sinds september 2012 in de winkels. Het kan worden gebruikt als een gids om langs alle graven en monumenten te lopen. Aan het beging van de excursie stonden we op een veldje waar een grote beuk schorsen brand heeft gehad en in de laatste 10 jaar verteerd is door trechtertaaiplaat paddenstoelen. Tegenwoordig bloeien er in de zomer rijkelijk bloemen. Op deze dag heeft de natuur al een herfstige kleed aan. er zijn al eikeltjes te zien er liggen bladeren en het is wisselend erg bewolkt. We zien dat er verschillende manieren van onderhoud gehandhaafd wordt. Zo zijn er velden met spontane diverse begroeiing en kort gemaaide grasveldjes. Er staan "geparkeerde" bomen. We voelen de opgeslagen warmte van de zachte Sequoia, en zien in de schors een rijke verscheidenheid aan kriebelbeestjes. In mijn loep-potje krijg ik een sabelsprinkhaan. Minstens 19 verschillende vogelsoorten leven op de begraafplaats, waaronder de Boomkruiper, de Groende Specht en de Gaai. In 2009 is door het CNME een groot onderzoek gedaan naar de flora en Fauna op deze bijzondere plek. Hier de link; BegraafplaatsTongerseweg.Flora&Fauna erg interessant en duidelijk overzicht voor iedereen die nieuwsgierig geworden is. Voor ons eigen plekje krijgen we van Ine nog de tip om contact te maken met de mensen die bij die plek horen, er werken e.d. Ik wil graag Ine van Duurling bedanken voor de boeiende en leerzame presentatie van haar eigen plekje in een stukje Maastrichtse geschiedenis. Het was voor mij een geweldige veelbelovende opmaat voor deze opleiding.

IVN opleiding tot natuurgids..... de nieuwe uitdaging.

1e Opdracht voor de IVN Natuurgidsen cursus. "Mijn eigen plekje"

Waarom ik deze cursus doe;

Dat is dus de eerste opdracht voor deze nieuwe cursus, c.q. opleiding tot natuurgids. Een uitdaging die zich toch tamelijk onverwachts in mijn leven voordeed.

Na mijn omscholing tot juf ben ik in Maastricht komen wonen om er te werken. Heerlijke jaren voor de klas, kwamen echter tot een einde, nadat ik 8 maanden ontwikkelingshulp heb gedaan in Nepal. Dit liet mij terugkeren in de zorg.

Via Aurora kwam ik echter bij het CNME terecht. Schoolmoestuintjes begeleiden. Mijn hart fleurt er weer helemaal van op.

Om mijn inzetbaarheid bij het CNME te vergroten en mijn honger naar kennis over natuur en milieu te stillen ben ik nu aan de cursus begonnen die opleidt tot Natuurgids.

Een eigen plekje

Als zo terugkijk, heb ik eigenlijk altijd al wel een soort eigen plekje gehad. In Bern was dat een grote steen aan de Are. Daar deed ik een soort van watermeditaties. Alle aspecten die het leven verzwaarden, konden zo aan het stromend water meegegeven worden.

Ook in Aurau was het plek aan het water, maar daar kwam nog een mooi zicht op glooiende heuvels bij.

In Venlo heb ik lang aan de Maas gewoond en kon soms uren gewoon uit het raam zitten kijken vanuit mijn comfortabele stoel, naar het stromend water, de bootjes, de vogels, de honden die er uitgelaten werden….. Later op de flat bestudeerde ik de konijnen op het veldje.

Tegenwoordig is het mijn eigen tuin. Heerlijk om te zien hoe de vogelgezinnen op expeditie komen. Afgelopen jaar een merel gezin, een familie koolmees en een hele stam mussen. Heel gezellig. En samen met de vele vlinders, hommels en bijtjes, was het een fantastisch gefladder in mijn tuin.

En sinds mijn 50^ste verjaardag staat er ook in mij tin een vijvertje…in een halve regenton.

Hoe kies ik nu mijn plekje;

Maar nu moet ik een plekje vinden waar ik mij 1½ jaar mee bezig ga houden. Observeren, onderzoeken, vergelijken, seizoenen volgend, me ermee verbinden  enz. enz.

Vooruitlopend op de twee lessen die we daarover gaan krijgen, dacht ik het eerst aan “Natuurtuin Jekerdal” toen aan “De Kleine Weerd”,  daarna aan Maasveld.

Natuurtuin Jekerdal is misschien de meest gemakkelijke keuze. Het hoort bij het CNME, en zijn veel mensen met veel “know-how” die kunnen helpen met het vinden van antwoorden op vragen e.d. Het heeft alles wat ik me maar kan wensen, gewoon een heerlijke en fantastisch mooie plek.

De Kleine Weerd is dichterbij, een tamelijk ruig gebiedje vlak bij het

Gouvernement in Maastricht en onderdeel van Limburgs Landschap. Ik heb iets met de Kleine Weerd omdat ik er vanuit school makkelijk met de klas naar toe liep. Regelmatig deden we daar kleine excursielesjes en ook hebben we het terrein een keer opgeruimd en gesnoeid.

Zo ook met de Eijsder Beemte. Ieder jaar St.Michael en St jansfeest… De huttenbouw dag met de klas veel wandelingen met mensen die op bezoek kwamen/komen in Maastricht. Heel veel fijne herinneringen…..

Maasveld wordt bewoond en bewerkt door gehandicapten. Heeft ook veel mogelijkheden. Ik ga graag kijken bij de dieren van de kinderboerderij, en ik ben daar regelmatig op de schommels te vinden. Heerlijk! Ook een speciale plek met speciale herinneringen.

 

Maasveld heeft ook een kinderboerderij. 

Al die plekken hebben redenen genoeg om uitverkoren te worden tot “mijn Plekje”

….maar waarschijnlijk zal het “gewoon” de “Maasveld” gaan worden.

Ik loop er regelmatig naar toe om even te kijken naar de dieren en wat er zoal groeit, of zomaar een ommetje te maken. Regelmatig koop ik er vers geoogste groente in het winkeltje bij de kinderboerderij.  

Het is super dichtbij en daardoor makkelijk en onbezwaarlijk om regelmatig langs te gaan. Het is interessant om te kijken hoe ik daar met de leiders en landbewerkers contact zal krijgen.

Natuur en recreatie, en werk naast elkaar. Mijn eerste vraag; wat doet dat met elkaar…. Wie weet krijg ik daar de komende 1 ½ jaar een antwoord op.